Di chúc viết tay có hợp pháp không?

Di chúc viết tay là hình thức lập di chúc phổ biến do tính tiện lợi và nhanh chóng, có thể có người làm chứng hoặc không có người làm chứng. Tuy nhiên, không phải lúc nào di chúc viết tay cũng có hiệu lực. Quý khách hãy cùng Công ty Luật Việt Phong tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Hiệu lực của di chúc được quy định thế nào?

1. Được phép lập di chúc viết tay?

Theo quy định của Bộ luật dân sự 2015, người lập di chúc có thể lập bằng văn bản hoặc lập di chúc miệng. Trong đó, di chúc bằng văn bản bao gồm 4 loại sau:

(1) Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.

(2) Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.

(3) Di chúc bằng văn bản có công chứng.

(4) Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Theo đó, pháp luật dân sự không quy định hay giải thích thế nào là di chúc viết tay. Tuy nhiên, căn cứ vào các loại di chúc bằng văn bản như trên và theo cách hiểu thông thường thì di chúc viết tay là di chúc không được công chứng hoặc chứng thực.

Căn cứ theo các loại di chúc bằng văn bản và lý giải về di chúc viết tay thì có thể thấy Bộ luật Dân sự cho phép cá nhân được lập di chúc viết tay (gồm 02 loại, đó là di chúc bằng văn bản có người làm chứng và di chúc bằng văn bản không có người làm chứng).

2. Điều kiện để di chúc viết tay hợp pháp

Khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ điều kiện để di chúc hợp pháp là phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.”.

Như vậy, di chúc nhà đất viết tay hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

(1) Điều kiện đối với người lập di chúc

- Người lập di chúc viết tay phải từ đủ 15 tuổi trở lên, riêng trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc.

- Không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép.

(2) Điều kiện về nội dung của di chúc

Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:

- Ngày, tháng, năm lập di chúc;

- Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

- Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

- Di sản để lại và nơi có di sản.

Ngoài những nội dung chủ yếu trên thì di chúc có thể có các nội dung khác tùy theo ý chí của người lập di chúc, nhưng bắt buộc phải có những nội dung cơ bản như trên.

Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.

(3) Điều kiện về hình thức di chúc

Hình thức không được trái với quy định của của luật, cụ thể:

- Đối với di chúc bằng văn bản không có người làm chứng: Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.

- Đối với di chúc bằng văn bản có người làm chứng:

+ Phải có ít nhất là 02 người làm chứng: Ai cũng có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau:

Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.

Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.

Người chưa thành niên (chưa đủ 18 tuổi), người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

+ Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

3. Giá trị hiệu lực của di chúc viết tay

Căn cứ theo quy định về các loại di chúc bằng văn bản tại Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015, có thể thấy di chúc viết tay có giá trị pháp lý như di chúc bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực, chúng đều có giá trị trong việc thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Tuy nhiên, nếu có điều kiện, di chúc có công chứng, chứng thực nên được ưu tiên hơn vì loại di chúc này dễ chứng minh tính hợp pháp. Nhưng có không ít trường hợp di chúc viết tay cũng không khó chứng minh vì có thể giám định chữ viết.

Ngoài ra, cũng cần lưu ý trường hợp có nhiều bản di chúc, trong đó vừa có di chúc viết tay, vừa có di chúc được công chứng, chứng thực. Khi đó, nếu người lập di chúc thay thế di chúc cũ bằng di chúc mới thì di chúc trước bị huỷ bỏ. Bên cạnh đó, khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.

Trên đây là giải đáp của Công ty Luật Việt Phong về điều kiện để di chúc viết tay được coi là hợp pháp. Theo đó, di chúc cần phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện bao gồm: Điều kiện đối với người lập di chúc, điều kiện về nội dung và điều kiện về hình thức. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn, Quý khách hàng vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của Công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý để được giải đáp trong thời gian sớm nhất.